Volgens mindfulnesstrainer en -consultant Wouter de Jong zit geluk niet in bezittingen of vluchtige emoties, maar in de manier waarop je naar het leven kijk; je mindset. Daarover schreef hij de bestseller ‘Mindgym: sportschool voor de Geest’. Over het trainen van je geest voor meer focus, rust en energie.
Onderstaande 7 tips uit dit boek helpen jou om je mentale conditie te verbeteren.
- Voel je lichaam
- Onderscheid zintuigelijke prikkels van je gedachten
- Bedenk in welke gedachten je wilt investeren
- Beloon jezelf met zelfcompassie
- Ga constructief om met boosheid
- Train je geluk
- Vergeet niet te lachen
Tip 1: Voel je lichaam
De hoeveelheid stress die je ervaart is minder van belang dan hoe je tegen die stress aankijkt. Stress kun je zelfs als nuttig beschouwen. Lukt het je om stress van een afstandje te bekijken en te zien als iets wat je op momenten ook helpt? Als iets wat je soms nodig hebt om goed te presteren en als een mooi alarmsysteem?
Creëer afstand tot stress door aandacht te geven aan je lichaam. Specifiek aan de plek waar stress zich als eerst manifesteert. Sta af en toe stil bij wat je voelt aan fysieke sensaties. Dit doe je door een accepterende aandacht door je hele lijf te verplaatsen. Merk op wat er is en veroordeel het niet. Probeer ook stressfactoren te identificeren. Wat zorgt voor welk effect op je handelen? Door hier vanaf een afstand naar te kijken kun je bewust(er) kiezen wat je volgende actie zal zijn.
Oefen hier regelmatig mee. Bouw reminders in, bijvoorbeeld via post-its of een alarm op je telefoon. Reflecteer ’s avonds of het je gelukt is om die dag je aandacht te trainen.
Tip 2: Onderscheid zintuigelijke prikkels van je gedachten
Gedachten zijn een interpretatie van wat zich om je heen voordoet. Ze leggen verbindingen met meerdere ervaringen en brengen zo allerlei associaties en interpretaties met zich mee. Lastig is het om die associaties, interpretaties en de daaruit voortvloeiende oordelen te scheiden van de daadwerkelijke waarnemingen. Gedachten en oordelen kunnen zelfs een hindernis vormen als het gaat om aandachtig leven. Waarom heeft vriend X nog niet terug geappt? Hij heeft vast geen zin in mij. Ik heb meer recht op die bonus dan zij. Ik krijg vast nooit een relatie. Etc..
Oefening: probeer de volgende zaken objectief te observeren: een collega, je vriend(in), je telefoon of je werk. Hoe snel raak je verstrikt in je oordelen? Merk op hoe moeilijk het is om objectief te zijn. Zelfs op objecten plakken we al snel een oordeel, zoals ‘mooi’, ‘oud’, ‘traag’ of ‘handig’.
Tip 3: Bedenk in welke gedachten je wilt investeren
Stel jezelf de vraag: in welke gedachten wil ik investeren? Daarvoor is het nodig dat je weet wat je gedachten zijn én dat je herkent dat die gedachten geen feiten zijn. Je wilt je gedachten oordeelvrij registreren zodat je bewust kunt kiezen bij welke gedachten je actie onderneemt en welke je laat voor wat ze zijn: eigen bedenksels.
Oefening: luister naar opkomende gedachten, zonder ze te willen veranderen, begrijpen, analyseren of je erdoor mee te laten voeren. Benoem ze met een soort verwondering en merk op: je hebt gedachten. Verlies je niet in de inhoud en vraag je af: dragen deze gedachten bij aan mijn doelen?
Tip 4: Beloon jezelf met zelfcompassie
‘Compassie is het diepe bewustzijn van het lijden van jezelf en anderen, gekoppeld aan de wens en inzet omdat te verlichten’. Aldus hoogleraar in psychiatrie Paul Gilbert. Door je compensatiekracht te trainen ontwikkel je het diepe bezef dat we allemaal nauw verbonden zijn en dat ieder de verantwoordelijkheid heeft om de wereld een beetje beter te maken. En uiteindelijk levert zo’n compensatievolle houding, tegenover jezelf en anderen, veerkracht, welzijn en geluk op.
Wouter de Jong gebruikt het voorbeeld van een oude Tibetaan die zijn kleinzoon vertelt dat er binnen in hem een gevecht woedt tussen twee wolven. De grijze wolf is slecht en bestaat uit woede, jaloezie, wrok, hebzucht, verwaandheid, minderwaardigheid, leugens, zelfmedelijden en EGO. De bruine wolf is goed en staat voor vreugde, tevredenheid, liefde, hoop, kalmte, nederigheid, sympathie en compassie. In ieder mens is volgens hem de zelfde strijd gaande. Welke wolf wint, is afhankelijk van welke jij voedt. Let vandaag eens op met welke activiteiten, gedachten en emoties jij jouw grijze én bruine wolf voedt. Welke wolf smikkelt het meest?
Beloon jij jezelf regelmatig met een beetje zelfcompassie? Stel, je hebt een moeilijk moment. Bijvoorbeeld omdat je vervelend nieuws hebt gekregen of iets anders uitpakt dan je had gehoopt. Een manier om dan veiligheid en tevredenheid aan te wakkeren is door
1) te denken aan een situatie of persoon die jou steunt, op wat voor manier dan ook. Bijvoorbeeld een fijne plek waar je je thuis voelt of waar je je op vakantie waant, of een inspirerend persoon of goede vriend. Registreer wat je zintuigen zouden ervaren als je daadwerkelijk op die plek of met die persoon zou zijn. Of
2) zoek daadwerkelijk een externe kalmeringsfactor op. Zoals muziek, geur, smaak of een voorwerp. Of dit nu een liedje van Coldplay is of een foto van je kind, een sleutelhanger die je ooit cadeau hebt gehad of de geur van appeltaart.
Tip 5: Ga constructief om met boosheid
Een emotie die in de weg kan zitten bij compassievol leven is boosheid. De volgende stappen helpen je om met boosheid om te gaan:
- Ervaar en herken je harde gevoelens (ben je boos, star, afgesloten of veroordelend?).
- Gebruik een zelfcompassiepauze om afstand te nemen en niet je impulsen te volgen (bijvoorbeeld om niet te snauwen, op te hangen als je aan het bellen bent of een bewust kwetsende opmerking te maken). Zo’n compassiepauze bestaat uit: 1) registreer dat je lijdt en geef zachtjes aan jezelf toe dat iets pijnlijk is. 2) Erken vervolgens dat iedereen weleens worstelt en dat lijden bij het leven hoort. 3) Sluit af door jezelf even gerust te stellen met een aanraking, een hand op je hart of arm. En wens jezelf iets ondersteunends toe, bijvoorbeeld kracht, vriendelijkheid of acceptatie.
- Onderzoek je zachte gevoelens die onder je boosheid liggen (denk aan verdriet, teleurstelling, angst, zorgen).
- Benoem je onvervulde behoeften (zoals veiligheid, erkenning, ontwikkeling, liefde).
- Geef bij de ander aan dat je die behoefte hebt en/of leg die behoefte neer bij jezelf. Doe dit vanuit je gevoel en je onderliggende behoeften en laat je lichaam hierbij helpen. Als je iets met compassie wilt zeggen, sla dan niet je armen over elkaar maar houd je lichaam vrij en open. Verzacht de spieren in je gezicht en breng subtiel je borst iets naar voren als je voor jezelf wilt opkomen.
Tip 6: Train je geluk
Je geluk hangt voor 50% af van je genen, voor 40% van je mindset en voor 10% af van omstandigheden. Kortom, maar liefst 40% van je geluksniveau is op te krikken doordat je zelf aan je mindset werkt!
Tip 7: Vergeet niet te lachen
Dankbaarheid is een van de effectiefste en krachtigste geluksstrategieën omdat het een gigantische hoeveelheid aan positieve emoties oproept. Dankbaarheid onderzoeker Robert Emmons definieert dankbaarheid als een gevoel van verbazing, erkenning en waardering voor het leven. Het helpt je te genieten van mooie momenten, maar laat ook het alledaagse meer sprankelen. Het maakt je energieker, helpt je om te gaan met moeilijke situaties en verkleint de kans op depressie, eenzaamheid en angst. Daarom als laatste tip: houd bij waar je dankbaar voor bent, blik daar regelmatig op terug en laat dat gepaard gaan met een lach!
