Inleiding
In het hedendaagse discours wordt veel gesproken over het verbeteren van leiderschap in de 21e eeuw. Talloze onderzoeken belichten ongewenst gedrag (commissie van Rijn, van der Veer, Blauw etc..) en het gebrek aan integriteit in leidinggevende posities. Het is niet ongewoon dat bestuurders of managers hun medewerkers onjuist behandelen, soms onbedoeld, maar soms ook bewust om eigen tekortkomingen te verdoezelen. Dit roept de vraag op of zij wel op de juiste positie zitten. In de onderstaande blog verkennen we voorbeelden van leiderschap en de relatie met carnaval, en wat we daaruit kunnen leren.
Karel Noordzij
Enige tijd geleden las ik een geschreven artikel van Karel Noordzij over carnaval. Buiten de diverse bestuurlijke functies die Karel Noordzij heeft bekleed is hij 10 jaar prins carnaval geweest in Oeteldonk (voor de niet carnavalsvierders; ’s-Hertogenbosch). Hij heeft het boek geschreven met de titel: ‘Op weg naar nieuw leiderschap – van superieure strategie naar integere cultuur’. Hierin geeft hij de noodzaak aan een ander leiderschap te tonen in de 21e eeuw, zowel in de maatschappij als in organisatieland.
Carnaval
In het artikel geeft Noordzij aan hoe het huidige carnaval in Den Bosch is ontstaan en wat voor rituelen hiermee gepaard gaan. Hij benoemt ook de inzet en solidariteit van veel Bosschenaren tijdens het evenement. ‘‘Opvallend is dat de Bosschenaren daarbij in de rij staan om vrijwilligersfuncties in carnavalsbesturen en -organisaties te vervullen. En dat allemaal terwijl men in Oeteldonk niet aan die activiteiten verdient. Integendeel, er wordt het hele jaar druk voor gespaard. Bedenk dat maar eesn als je boven de rivieren mensen bij elkaar moet zoeken voor het bestuur van je lokale voetbal- of tennisclub.’’
Het blijkt meer te zijn dan een drie- of vierdaags feestje met verklede, vals zingende en halfdronken mensen. Het gaat dus veel verder dan wat het aan de buitenkant lijkt; bewust dan wel onbewust.
De échte maatschappij
Wat ik nu het mooie vind van dit artikel is de vergelijking, oftewel het contrast, met de ‘echte’ maatschappij en het bedrijfsleven.
“Hoe anders is het in onze echte maatschappij waar we, in de vorm van salaris, wél aan onze activiteiten verdienen; maar toch enorm veel ontevredenheid, teleurstelling, angst en onverschilligheid ontmoeten. Waar velen zich het slachtoffer voelen van een knellend kafkaëske, bureaucratische maatschappij, waar onbegrijpelijke beslissingen worden genomen door lieden van wie we vaak het gevoel hebben dat ze ver van onze praktijk met hun eigen machtspelletjes bezig zijn; waar we vaak van het kastje naar de muur worden gestuurd; waar we niemand meer kunnen vinden die verantwoordelijk is omdat die verantwoordelijkheid is weggestopt onder een wollige deken van instanties en ondoorzichtige procedures; waar het zichzelf indekkende e-mailbericht (“ik stuur hem of haar voor de zekerheid ook maar een kopie”) in tientallen gelijk op ons computerscherm of Ipad verschijnt…”
Omgekeerde wereld
Misschien kunnen we lering trekken uit die omgekeerde wereld van carnaval. Die wereld van (vaak onbewuste) oude principes en menselijke wijsheden waarin leiderschap ook daadwerkelijk wordt toegepast zoals die zo vaak in het bedrijfsleven wordt gemist. Noordzij haalt daarbij aan dat het eren en erkennen een belangrijk fenomeen is tijdens carnaval en met name zonder aanzien van rang of stand. Hoe zit het met die principes in het bedrijfsleven? Is dat dan zo’n andere wereld geworden waarin we ons hebben vervreemd van wat mensen echt raakt? De vraag is waar zijn we die menselijke waarden kwijtgeraakt? Maken we nog wel echt contact in het bedrijfsleven?
Zelf vier ik normaal gesproken carnaval in Ulst (Hulst; tijdens carnaval ‘Het Vossenrijk’) en herken ik de vergelijkingen die Noordzij maakt. Er heerst één grote saamhorigheid waarin alles kan, niets te gek is en iedereen met elkaar meedenkt en samenwerkt. Helaas sla ik dit jaar over om carnaval in Ulst te vieren. Wellicht kunnen we deze positieve carnavalsenergie kwijt in ons werk/onze organisaties.
Verandering
Om kentering te brengen en in deze 21e eeuw duurzame veranderingen toe te passen zullen de huidige managers/leiders eerst eens goed in de spiegel moeten kijken. Je kan je afvragen waarom je je functie ooit bent gaan bekleden. In het geval van een manager; was dit voor het geld en de mogelijkheid te kunnen delegeren (hopelijk niet) óf om de randvoorwaarden te scheppen wat vervolgens de medewerkers helpt hun werk goed te kunnen uitoefenen? Anders gevraagd: is de organisatie er voor mij, of ben ik er voor de organisatie? En als je er dan van overtuigd bent dat jij er voor de organisatie bent; probeer dan jouw inzichten ook daadwerkelijk in acties om te zetten, en niet alleen in gedachten te houden en te denken dat je deze inzichten eventueel zou kunnen doen, maar niet durft. Dat is namelijk de echte reflectie.
Het wordt tijd voor ander leiderschap. Het wordt tijd voor een ‘level 5 leader’ conform Jim Collins die ik al eens eerder noemde (van het boek ‘Good to be Great’): een leider die gedreven is als het om de inhoud gaat, maar zeer bescheiden en integer is als het om zijn eigen persoon gaat.
Wil jij een Leider worden van de 21e eeuw?
Wil jij ook anders leiding geven óf er aan werken anders leiding te geven aan jezelf?
Kijk dan eens wat de mogelijkheden zijn op mijn website. Download mijn gratis e-book, maak gebruik van mijn persoonlijke coaching of het volg mijn VIPfactor masterclass.
